Podwyższony poziom trójglicerydów może być:
• determinowany przez genetykę (hipertrójglicerydemia pierwotna)
• determinowany przez wtórne przyczyny takie jak zespół metaboliczny, cukrzyca, otyłość, reakcje na leki, nieprawidłowe odżywanie, palenie tytoniu, brak aktywności i inne.
• determinowany przez nieprawidłowy metabolizm tłuszczów (hipetrójglicerydemia poposiłkowa)
W normalnych warunkach chylomikrony VLDL i resztkowe VLDL ulegają metabolizmowi i są usuwane z cyrkulacji poprzez specjalne receptory. Tym samym nie są one zamieniane na związki o niskiej gęstości.
*Nordestgaard BG, Freiberg JJ.Clinical relevance of non-fasting and postprandial hypertriglyceridemia and remnant cholesterol.CurrVascPharmacol. 2011 May; 9 (3):281-6
Przy hipertrójglicerydemii (przy pozytywnym wyniku Doustnego Testu Tolerancji Tłuszczów) zachodzą następujące zmiany:
LDL o małej gęstości jest bardziej miażdżycogenny niż zwykły LDL z powodu:
1. Łatwiejszego przechodzenia przez ściany tętnicy.
2. Śródbłonkowej toksyczność komórkową.
3. Wspomagania tworzenia się tromboksanu i inhibitora aktywatora plazminogenu przez komórki sródbłonkowe.
4. Łatwiejszej oksydacji.
5. Łatwiejszego przylegania glikozoaminoglikanów do ściany tętnicy.
6. Słabszego połączenia z receptorami zmiatającymi w makrofagach i z receptorami LDL.*Nordestgaard BG, Freiberg JJ.Clinical relevance of non-fasting and postprandial hypertriglyceridemia and remnant cholesterol.CurrVasc Pharmacol. 2011 May; 9(3):281-6.
LDL o małej gęstości początkowo łączy się z określonym receptorem LDL, który jest jego celem, ale zostaje wycofany z cyrkulacji przez inne receptory zwane zmiatającymi, które znajdują się w makrofagach.
Wniosek:
Przedłużający się wysoki poziom trójglicerydów w osoczu prowadzi do miażdżycy poprzez:
1. Tworzenie bardziej miażdzycogennego LDL o małej gęstości w następstwie dostarczania trójglicerydów.
2. Tworzenie HDL o małej gęstości, który nie jest tak funkcjonalny jak zwykły HDL.
3. Zwiększenie poziomu trójglicerydów resztkowych, które mają działanie miażdżycogenne.Ustalenie poziomu trójglicerydów na czczo i nie na czczo nie może być podstawą do zdiagnozowania poposiłkowej hipertrójglicerydemii. Poposiłkową hipertrójglicerydemię zdiagnozować możemy tylko na podstawie przeprowadzenia wystandaryzowanego Doustnego Testu Tolerancji Tłuszczów.
W poprzednim rozdziale analizowaliśmy proces powstawania miażdżycy i jego przyśpieszanie, gdy poziom trójglicerydów w osoczu jest podwyższony. Do tej pory mierzono poziom trójglicerydów przy wstrzymaniu się od posiłków lub przy normalnym ich przyjmowaniu.
Instrukcje pomiaru poziomu trójglicerydów dotychczas wyglądały następująco:
• Przy pomiarze na czczo pobierano próbki po 12-14 godzinach postu
• Pobieranie próbek w okresie normalnego przyjmowania posiłków miało być wykonane w jakimkolwiek momencie bez przygotowania czy zapowiedzi, lecz przed upływem 8-14 godzin od spożycia posiłku.
Próbki poranne nie wykazują patologicznego poziomu poposiłkowego trójglicerydów z uwagi na długi okres niejedzenia.
Poziom trójglicerydów w czasie niewstrzymywania się od posiłków może się różnić w zależności od:
- wielkości posiłków
- zawartości tłuszczu
- ustaleń czasowych (pierwszy, drugi posiłek)
- zawartości węglowodanów
- czasu, który upłynął od posiłku
Podczas dnia spożywamy 3-4 posiłków, w każdym 20-40 gramów tłuszczu. W rezultacie skumulowane poziomy trójglicerydów są wyższe niż trójglicerydów mierzonych na czczo.
Ponadto, skumulowany i podwyższony poziom trójglicerydów obserwuje się po drugim, trzecim lub czwartym posiłku, ponieważ podwyższone poziomy trójglicerydów opierają się na już uprzednio podwyższonym poziomie z poprzednich posiłków.
Tak więc w ciągu dnia pojawiają się podwyższone poziomy trójglicerydów, które nie mogą być ustalone na podstawie próbki porannej.
W rezultacie ustalenie poziomu trójglicerydów poposiłkowo jest bardzo istotne i do tej pory nie było wystandaryzowane.
Ustalanie poziomu trójglicerydów w taki sposób poparte jest badaniami klinicznymi:
• The Women’s Health Study [1]
• The Copenhagen City Heart Study [2]
• The Physicians Health Study [3]
• The Apolipoprotein-related Mortality Risk Study [4]
• The Second Northwick Park Heart Study [5]
• The Norwegian Study[6]
• The EARS II study [7]
• the ARIC study [8]
- Mora S, Rifai N, Buring JE, Ridker PM. Fasting compared with non-fasting lipids and apolipoproteins for predicting incident cardiovascular events. Circulation 2008; 118: 993-1001.
2. Nordestgaard BG, Benn M, Schnohr P, Tybjaerg-Hansen A. Non fasting triglycerides and risk of myocardial infarction, ischemic heart disease, and death in men and women. JAMA 2007; 298: 299-308.
3. Stampfer MJ, Krauss RM, Ma J, et al. A prospective study of triglyceride level, low-density lipoprotein particle diameter, and risk of myocardial infarction. JAMA 1996; 276: 882-8.
4. Talmud PJ, Hawe E, Miller GJ, Humphries SE. Non fasting apolipoprotein B and triglyceride levels as a useful predictor of coronary heart disease risk in middle-aged UK men. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2002; 22: 1918-23.
5. Waterworth DM, Talmud PJ, Bujac SR, Fisher RM, Miller GJ, Humphries SE. Contribution of apolipoprotein C-III gene variants to determination of triglyceride levels and interaction with smoking in middle-aged men. Arterioscler Thromb Vasc Biol 2000; 20:2663-9.
6. Stensvold I, Tverdal A, Urdal P, Graff-Iversen S. Non-fasting serum triglyceride concentration and mortality from coronary heart disease and any cause in middle aged Norwegian women. BMJ 1993; 307: 1318-22.
7. Tiret L, Gerdes C, Murphy MJ, Dallongeville J, Nicaud V, O’Reilly DS, Beisiegel U, De Backer G. Postprandial response to a fat tolerance test in young adults with a paternal history of premature coronary heart disease – the EARS II study (European Atherosclerosis Research Study). Eur J Clin Invest. 2000 Jul;30(7):578-85
8. Sharrett AR, Chambless LE, Heiss G, Paton CC, Patsch W. Association of postprandial triglyceride and retinyl palmitate responses with asymptomatic carotid artery atherosclerosis in middle-aged men and women. The Atherosclerosis Risk in Communities (ARIC) Study. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 1995 Dec;15(12):2122-9.Spożycie LipidTest Control umożliwia wystandaryzowany pomiar poziomu poposiłkowej trójglicerydemii.
Warto wspomnieć, ze w roku 1979 Zilversmit był pierwszą osobą, która powiązała rozwój miażdżycy z procesami zachodzącymi po spożyciu posiłku i podkreślała potrzebę poposiłkowych badań poziomu trójglicerydów. Do tej pory nie powstał żaden wystandaryzowany test pozwalajcy na uzyskanie rzetelnego wyniku. LipiTest Control jest pierwszym na świecie testem, który daje możliwość wiarygodnej oceny poposiłkowej lipemii.
Wiele badań klinicznych potwierdziło znaczenie poposiłkowego badania poziomu trójglicerydów i wykazało, że podwyższone poziomy tychże są obserwowane u pacjentów z:
• chorobami serca
• nadciśnieniem
• cukrzycą typu 2
• otyłością (BMI) > 27kg/m2
• u pacjentów z zespołem metabolicznym
• wśród osób w podeszłym wieku
• kobiet w okresie menopauzy
• u palaczy (nawet przy normalnym poziomie trójglicerydów)
